Mama, ik houd van jou

Relaties zijn belangrijk in mijn leven. Ze geven mij het gevoel dat ik leef en dat die ander en ik er toe doen. Ze zijn daarnaast leerzaam en helpen mij ont-wikkelen. Regelmatig wordt mij een spiegel voorgehouden waarna ik mij nog meer bewust word van wie ik ben, wat ik doe en waarom. Hoe intens en hecht een relatie wordt, hangt mede af van de ander, een soort actie-reactie. De ene relatie is intenser en hechter dan de andere.

Sommige relaties zijn latent aanwezig. Niet direct waarneembaar aan de oppervlakte maar diep van binnen wel voelbaar. Zo’n relatie – of beter: verbinding – heb ik met mijn moeder. Deze verbinding is anders dan de andere. Eén die gebaseerd is op onvoorwaardelijke liefde.

Thuis praatte ik nooit veel; woorden moesten regelmatig uit mij getrokken worden. Ik was ook geen gemakkelijke puber, denk ik. Ik vond natuurlijk dat mijn moeder zeurde. Ze was erg beschermend en vond al gauw iets niet verstandig of zag de nodige beren op de weg. Ze bemoeide zich overal mee, zo ervoer ik dat. Af en toe leek het of ik een soort haat-liefde verhouding met haar had. Ik heb niet veel diepgaande gesprekken gevoerd.  Ik voelde me snel onbegrepen, vooral als het een gevoelskwestie betrof. Wat ik echt voelde – als ik me daar al bewust van was en het óók nog kon benoemen – hield ik voor me.

De laatste jaren van mijn moeder’s leven is er veel veranderd. Door haar slopende ziekte werd ze fysiek steeds zwakker maar ik voelde dat onze band juist sterker werd. Het was niet zo dat we opeens veel gingen praten maar dat was ook niet nodig. Zelden hadden we nog ruzie over een goed bedoeld advies of een – in mijn ogen – belerende preek. De ene keer nam ik het in mij op en de andere keer legde ik het terzijde. Maar ze is en blijft mijn moeder, de eerste vrouw in mijn leven, en daar had en heb ik diep respect voor. Dat besef kwam meer en meer.

In haar laatste levensfase heb ik vaker geprobeerd duidelijk te maken dat ik van haar houd. Ik vond dat van kinds af aan altijd moeilijk. Heel raar, want wat is er nou moeilijk aan om te zeggen dat je van je moeder houdt? Soms lukte het me niet haar dat direct te zeggen, maar deed ik het via een sms achteraf, als ik weer onderweg naar huis was.

Op haar sterfbed – in de ochtend – heb ik in haar oor gefluisterd dat ik van haar houd en dat ze mocht ‘gaan’. Ik voelde dat ze me hoorde en daarna rustig is heengegaan. ’s Avonds heb ik haar een sms gestuurd en daarin geschreven dat ik van haar houd. Ik had de behoefte om dit nogmaals te zeggen, op mijn vertrouwde manier. Als extra bevestiging en hopende dat dit aardse bericht haar hoog boven mij zou bereiken, op één of andere manier.

Laatst bekeek ik een fragment van een oude ‘Super 8’ film die mijn moeder een aantal jaren geleden op DVD heeft laten zetten. Ik zag mezelf als 3-jarig jongetje gehurkt aan de rand van een peuterbad zitten, met mijn moeder veilig aan mijn zijde. Het intense verdriet wat mij bij het zien van dit beeld overviel, zegt alles over onze onbreekbare verbinding; ze is er niet meer, op het oog, maar ook weer wel, diep van binnen.  Mama, ik houd van jou.

De sleurhut

Sinds 1990 heb ik een vaste relatie met het meisje waar ik samen heel oud mee wil worden. Inderdaad, dat is al langer dan twintig jaar (en ik ben nog maar 37). Ja, we hebben het hier over een heuse jeugdliefde. Dag in dag uit lief en leed delen, samen lachen, samen huilen en ook een ruzietje op z’n tijd zijn ingrediënten die in onze relatie niet ontbreken.

Twintig jaar samen, hoe hou je dan de sleur uit je relatie? Hoe zorg je ervoor dat je relatie spannend blijft? Als ervaringsdeskundige ben ik van mening dat gelijkwaardigheid en evenwicht de sleutels tot succes vormen. We doen veel dingen samen, maar hebben ook ieder onze eigen taken. Zo zet ik elke week de vuilniscontainer aan de straat en maakt mijn vriendin dagelijks het toilet schoon. Niet dat ik nooit het toilet schoonmaak of dat ik het überhaupt niet kan, maar dat is zo gegroeid. Beiden doen we waar we goed in zijn. Ik zorg voor de boodschappen, mijn vriendin kookt. Terwijl zij kookt, maak ik een wandeling met de hond. Ik zeur, zij luistert. Ik stofzuig, zij dweilt. Ik maak rommel, zij ruimt op. Ik laat het deksel van de gelpot slingeren, zij zegt er wat van. Samen kunnen we de hele wereld aan.

Zit de één even in een dipje, dan zijn de schouders van de ander wat breder. Op die manier trekken we beiden om beurten de kar, onze ‘sleurhut’. Je wilt immers niet dat je relatie begint te schudden en te schuiven, laat staan van de weg raakt. We vullen elkaar aan en staan elkaar bij waar het nodig is.

‘Je moet het spannend houden’, is iets wat ik wel vaker hoor als het gaat om relatieadviezen. Nu kan zo’n schuddende en schuivende sleurhut op zich best spannend zijn, maar ik hou toch meer van kleine dingen. Een briefje in je portemonnee, een spontane knuffel, vooral mijn vriendin is daar goed in. Ikzelf ben meer van de verrassingen.

Het is net tien voor zes geweest wanneer ik mijn fiets in de schuur zet na deze eerste nachtdienst. Mijn vriendin, die ook nachtdienst heeft gehad, is meestal zo’n tien minuten later thuis dan ik. Nog niet moe, doe ik mijn taak en haal ik de geleegde container van de straat en zet hem tegen onze schuur.

Anders dan ik, kan mijn vriendin niet zo goed tegen de nachtdienst. Zij kan na een nachtdienst de hele dag wel slapen. Er zijn dagen dat ze geen sprankje daglicht ziet. Ze zal er zo wel aan komen fietsen, klaar om het bed in te duiken.

Zal ik wachten tot ze eraan komt en haar ‘verrassen’, mijn talent? Het duurt slechts enkele tellen of ik sta middenin de grijze bak. Het deksel laat ik nog even open staan. Wanneer de kerkklokken zes keer slaan, sluit ik het boven mijn hoofd. Ik zit in het pikkedonker. Het stinkt. Nog geen fiets. Zitten blijven. Niet meer kijken. Ze kan nu elk moment de hoek om komen. In de minuten die verstrijken, stijgt mijn hartslag van tachtig naar minstens honderdzestig. Mijn adrenaline-spiegel bereikt waardes die niet zullen misstaan in het Guinness Book of Records.

Dáár komt ze! Mijn hart bonkt in mijn keel. Rustig ademhalen, ze mag me niet horen. Ze is afgestapt. Voetstappen naderen de schuur. Ik hoor sleutels rinkelen. Ze staat vlak naast me. Even is er nog twijfel, maar dan opeens zwaai ik het deksel open, sta op en roep luidkeels: ‘Goedemorgen!’

De fiets maakt een smak tegen de grond. Ik heb nog nóóit iemand zó erg zien schrikken…

‘Nee, dat is helemáál niet grappig!’, schreeuwt mijn vriendin naar mij. Tranen in haar ogen verraden dat ze bijna moet huilen. Ik kan er zélf wel om lachen, maar ben dan ook de enige. Na wat troostende woorden en een voorzichtige knuffel herstelt het evenwicht zich weer en lachen we er samen om. En zeg nou zelf, iedere jongen wil toch graag een onvergetelijke indruk achterlaten op zijn meisje, nietwaar?

Een bijdrage van gastschrijver Martin Janssen