Ik wist niet dat het woord vies zoveel betekenissen had.
Mijn eerste associatie is: onsmakelijk of zelfs ranzig, voor het oog althans. In de jaren 80 is “De vieze man” een begrip geworden. Hij is onverzorgd, draagt altijd een lange regenjas en heeft zo’n (ranzig) zweertje op zijn mond. Op straat spreekt hij willekeurige voorbijgangers aan. Meestal stelt hij een impertinente vraag of maakt hij een onzedelijke opmerking.
In 1985 beklom “De vieze man” de hitparade met het nummer “Ballen in m’n buik”. Hij repte daarin onder andere over een pakkie melk wat zuur is, dat lekker bol gaat voelen en een gebarsten vleeskroket. Ook had hij het over een damesetalagepop, met nog geen kleren aan. In feite symboliseert hij alles wat wij vies vinden. Vies kan dus ook leuk en grappig zijn.
Maar er zijn nog vele andere betekenissen.
Wat te denken van het volgende: een vieze of vuile streek is een gemene of nare streek. Het vuile werk opknappen is het vervelendste klusje doen. Een vieze lucht is hetzelfde als een onwelriekende geur. Niet vies van iets zijn betekent niets anders dan dat je dat graag doet. Vies kan ook obsceen betekenen. Obsceen is in strijd met de goede zeden. Een obsceen gebaar is vaak een seksueel getint gebaar. De bekendste is de opgestoken middelvinger. Je ontvangt hem wel eens in het verkeer.
We trekken een vies gezicht bij het drinken van een vies drankje, het zien van vieze plaatjes of als we vinden dat we oneerlijk bejegend worden. Een aantal wetenschappers van de universiteit van Toronto heeft aangetoond dat deze drie situaties dezelfde gelaatsuitdrukking tot gevolg hebben. Bij de laatste situatie gaat het om morele afschuw. Afschuw is één van de basisemoties die volgens de Amerikaanse psycholoog Paul Ekman universeel herkenbaar is aan de gezichtsuitdrukking van mensen. De wetenschappers gingen ervan uit dat eerlijkheid de basis is van menselijke moraliteit en socialiteit. Ze constateerden dat morele afschuw voor hetzelfde ‘vieze’ gezicht zorgde. Morele afschuw heeft kennelijk een biologische basis.
Tenslotte, iets dat niet schoon is, is ook gewoon vies. Dat zou je bijna vergeten.
Conclusie: vies is – bij nader inzien – zo vies nog niet. Mijn devies is dan ook: beperk je niet tot één soort vies maar sta open voor andere viezigheden; het zal je vieze inzicht verruimen. Ik ben er in ieder geval niet vies van!
schrijfbloq.wordpress.com 